Zdarza się, iż oszuści starają się wprowadzać do obiegu fałszywe pieniądze (przede wszystkim banknoty) – chociaż prawdopodobieństwo zetknięcia się z falsyfikatem jest niewielkie, warto wiedzieć jak odróżnić oryginał od podróbki oraz co zrobić w przypadku zetknięcia się z podejrzaną gotówką.
Spis treści
Jak rozpoznać fałszywy banknot lub monetę?
Rozpoznanie fałszywego banknotu lub monety wymaga znajomości podstawowych zabezpieczeń stosowanych przez Narodowy Bank Polski.
Oczywiście najłatwiej rozpoznać falsyfikat, gdy jest to nieudolna podróbka – wówczas na pierwszy rzut oka "coś nam nie gra" – wygląd banknotu, jego materiał lub inna charakterystyczna cecha.
Przy ocenie autentyczności pieniędzy jest kilka aspektów na które trzeba zwrócić uwagę, opisujemy je niżej w ogólnej formie (jeśli chcesz sprawdzić dokładne zabezpieczenia i detale poszczególnych nominałów, na stronie NBP jest opublikowany kompleksowy opis).
Sprawdzanie banknotów
- Dotknij i obejrzyj banknot:
- Elementy wykonane techniką druku stalorytniczego, takie jak oznaczenie nominału, godło RP, portret władcy czy podpisy Prezesa i Głównego Skarbnika NBP, są wyczuwalne pod palcem.
- Banknot wykonany z oryginalnego papieru powinien być sztywny i mieć charakterystyczną fakturę.
- Elementy takie jak farba zmienna optycznie, hologramy czy efekty kątowe zmieniają się w zależności od kąta patrzenia.
- Obejrzyj banknot pod światłem:
- Znak wodny widoczny po przejrzeniu banknotu pod światło powinien przedstawiać władcę i nominał banknotu.
- Nitka zabezpieczająca z mikroskopijnym tekstem nominału również powinna być widoczna pod światło.
- Jeśli masz lampę UV, możesz również podświetlić banknot:
- Autentyczne banknoty mają widoczne mikrodruki i inne zabezpieczenia fluorescencyjne, które ujawniają się w świetle ultrafioletowym.
Sprawdzanie monet
- Przyjrzyj się detalom:
- Oryginalne monety są wykonane z wysokiej jakości materiałów i mają precyzyjne detale, takie jak wyraźne napisy, herb RP oraz nominał.
- Zwróć uwagę na wagę i dźwięk:
- Fałszywe monety mogą różnić się wagą od oryginałów i wydawać inny dźwięk przy uderzeniu o twardą powierzchnię.
- Obejrzyj krawędzie:
- Na autentycznych monetach występują charakterystyczne żłobienia (1 gr, 20 gr, 50 gr), gładkie wykończenie (2 gr, 2 zł), na przemian gładkie i ząbkowane (5 gr, 10 gr, 1 zł) lub moletowane nieregularnie (5 zł).
Co zrobić, jeśli trafił do nas podejrzany banknot? (i czego nie robić)
W przypadku zetknięcia się z potencjalnie fałszywym banknotem, należy zachować ostrożność i postępować zgodnie z przepisami prawa. Poniżej opisujemy kroki, które należy podjąć, oraz czego unikać.
Czego nie robić?
- Nie próbuj zapłacić podejrzanym banknotem, ani nie dawaj go innym osobom. Chęć szybkiego pozbycia się pieniędzy może sprowadzić na nas problemy, ponieważ rozpowszechnianie/wprowadzenie falsyfikatu do obiegu to formalnie przestępstwo zagrożone karą pozbawienia wolności. Narażanie siebie i innych na kłopoty nie jest tego warte.
- Nie rozmieniaj banknotu na drobne. Niestety każda próba dalszego przekazania fałszywego pieniądza jest niezgodna z prawem.
Co w takim razie zrobić z podejrzanym banknotem?
- Przede wszystkim zgłoś sprawę na policję. Skontaktuj się z najbliższą jednostką policji, istotne będą informacje o okolicznościach, w jakich otrzymałeś podejrzany banknot.
- Możesz również zgłoś się do banku. W przypadku wątpliwości co do autentyczności gotówki, można zgłosić się do dowolnego oddziału banku, gdzie eksperci przeprowadzą analizę.
Jak zapobiegać przyjęciu fałszywych pieniędzy?
Chociaż nie poświęca się temu tematowi zbyt wiele uwagi, rozpoznawanie fałszywych pieniędzy to umiejętność, która może uchronić nas przed stratami finansowymi oraz problemami prawnymi. Aby zminimalizować ryzyko otrzymania fałszywych banknotów lub monet, warto przestrzegać kilku zasad:
- Bądź czujny!
- W codziennym pośpiechu wiele czynności wykonujemy automatycznie – to naturalne zachowanie, jednak w przypadku płatności gotówkowych warto wyrobić sobie nawyk zwracania uwagi na przyjmowane banknoty (także pod kątem ich uszkodzeń).
- Zapoznaj się z wyglądem oryginalnych pieniędzy
- Żeby być w stanie dostrzec różnice, trzeba wcześniej wiedzieć jak wygląda oryginał (oczywiście można go porównać również z banknotem który mamy już w portfelu i który nie budzi podejrzeń). Podany wcześniej link do strony NBP będzie pomocny.
- Dokładnie obejrzyj przyjmowane banknoty
- Masz prawo do ich sprawdzenia przed przyjęciem.